Stela e Meshas
Përshkrim
Stela e Mesha, e njohur gjithashtu si Guri Moabit, është një stelë e datuar rreth vitit 840 p.e.s., që përmban një mbishkrim të rëndësishëm kanaanit në emër të Mbretit Mesha të Moabit (një mbretëri e vendosur në Jordaninë moderne). Mesha tregon se si Kemoshi, perëndia e Moabit, ishte zemëruar me popullin e tij dhe i kishte lejuar ata të nënshtroheshin nga Mbretëria e Izraelit, por më në fund, Kemoshi u kthye dhe ndihmoi Meshën të heqë zgjedhën e Izraelit dhe të rikthejë tokat e Moabit. Mesha gjithashtu përshkruan shumë projekte ndërtimi. Është shkruar në një variant të alfabetit fenikas, i ngjashëm me shkrimin Paleo-Hebre.
Guri u zbulua i paprekur nga Frederick Augustus Klein, një misionar anglikan, në vendin e lashtë të Dibonit (tani Dhiban, Jordani), në gusht 1868. Një "shtypje" (një përshtypje prej papier-mâché) ishte marrë nga një arab lokal në emër të Charles Simon Clermont-Ganneau, një arkeolog i vendosur në konsullatën franceze në Jerusalem. Vitin tjetër, stela u thye në disa fragmente nga fisi Bani Hamida, e parë si një akt sfide kundër autoriteteve osmane që kishin ushtruar presion mbi beduinët për të dorëzuar stelën në mënyrë që t'i jepej Gjermanisë. Clermont-Ganneau më vonë arriti të siguronte fragmentet dhe t'i bashkonte falë përshtypjes së bërë para shkatërrimit të stelës.
Stela e Mesha, mbishkrimi i parë madhor epigrafik kanaanit i gjetur në rajonin e Palestinës, mbishkrimi më i gjatë i Epokës së Hekurit i gjetur ndonjëherë në rajon, përbën provën kryesore për gjuhën moabite dhe është një "gur themeli i epigrafisë semitike" dhe historisë. Stela, historia e së cilës është paralele, me disa dallime, me një episod në Librat e Mbretërve në Bibël [2Mb 3:4 -28], ofron informacion të paçmuar mbi gjuhën moabite dhe marrëdhënien politike midis Moabit dhe Izraelit në një moment të shekullit të 9-të p.e.s. Është mbishkrimi më i gjerë i rikuperuar ndonjëherë që i referohet mbretërisë së Izraelit ("Shtëpia e Omrit"); përmban referencën më të hershme të sigurt jashtëbiblike për perëndinë izraelit Jahve. Është gjithashtu një nga katër mbishkrimet bashkëkohore të njohura që përmbajnë emrin e Izraelit, të tjerat janë Stela e Merneptahut, Stela e Tel Danit dhe një nga Monolitët e Kurkhut. Autenticiteti i saj është kontestuar gjatë viteve, dhe disa minimalistë biblikë sugjerojnë se teksti nuk ishte historik, por një alegori biblike. Vetë stela konsiderohet si e vërtetë dhe historike nga shumica dërrmuese e arkeologëve biblikë sot.
Stela ka qenë pjesë e koleksionit të Muzeut të Luvrit në Paris, Francë, që nga viti 1873. Jordania ka kërkuar kthimin e saj në vendin e origjinës që nga viti 2014.
Wikipedia
lidhje
fotografit
video
Moabite Stone (Mesha Stele)
Hartë
informacion nga fjalori
Mesha
middle district, Vulgate, Messa.
(1.) A plain in that part of the boundaries of Arabia inhabited by the descendants of Joktan (Gen 10:30).
(2.) Heb. meysh'a, "deliverance," the eldest son of Caleb (1Chr 2:42), and brother of Jerahmeel.
(3.) Heb. id, a king of Moab, the son of Chemosh-Gad, a man of great wealth in flocks and herds (2Kings 3:4). After the death of Ahab at Ramoth-Gilead, Mesha shook off the yoke of Israel; but on the ascension of Jehoram to the throne of Israel, that king sought the help of Jehoshaphat in an attempt to reduce the Moabites again to their former condition. The united armies of the two kings came unexpectedly on the army of the Moabites, and gained over them an easy victory. The whole land was devastated by the conquering armies, and Mesha sought refuge in his last stronghold, Kir-harasheth (q.v.). Reduced to despair, he ascended the wall of the city, and there, in the sight of the allied armies, offered his first-born son a sacrifice to Chemosh, the fire-god of the Moabites. This fearful spectacle filled the beholders with horror, and they retired from before the besieged city, and recrossed the Jordan laden with spoil (2Kings 3:25-27).
The exploits of Mesha are recorded in the Phoenician inscription on a block of black basalt found at Dibon, in Moab, usually called the "Moabite stone" (q.v.).
EBD - Easton's Bible Dictionary