Mesaŝtono
Priskribo
La Mesha Stelo, ankaŭ konata kiel la Moabita Ŝtono, estas stelo datita ĉirkaŭ 840 a.K., enhavanta gravan kanaanan surskribon en la nomo de Reĝo Mesha de Moab (reĝlando situanta en moderna Jordanio). Mesha rakontas kiel Kemoŝo, la dio de Moab, estis kolera kontraŭ sia popolo kaj permesis ilin esti subigitaj al la Reĝlando de Izrael, sed fine, Kemoŝo revenis kaj helpis Mesha forĵeti la jugon de Izrael kaj restarigi la landojn de Moab. Mesha ankaŭ priskribas siajn multajn konstruajn projektojn. Ĝi estas skribita en variaĵo de la fenica alfabeto, proksime rilata al la malnova hebrea skribo.
La ŝtono estis malkovrita netuŝita de Frederick Augustus Klein, anglikana misiisto, ĉe la loko de antikva Dibon (nun Dhiban, Jordanio), en aŭgusto 1868. "Premo" (papie-maŝe impreso) estis akirita de loka arabo nome de Charles Simon Clermont-Ganneau, arkeologo bazita en la franca konsulejo en Jerusalemo. La sekvan jaron, la stelo estis frakasita en plurajn fragmentojn de la tribo Bani Hamida, vidite kiel ago de defio kontraŭ la Otomanaj aŭtoritatoj, kiuj premis la beduenojn transdoni la stelon por ke ĝi povu esti donita al Germanio. Clermont-Ganneau poste sukcesis akiri la fragmentojn kaj kunmeti ilin danke al la impreso farita antaŭ la detruo de la stelo.
La Mesha Stelo, la unua grava epigrafika kanaana surskribo trovita en la regiono de Palestino, la plej longa Fera Epoka surskribo iam trovita en la regiono, konsistigas la ĉefan pruvon por la moabita lingvo, kaj estas "angulŝtono de semida epigrafio" kaj historio. La stelo, kies rakonto paralelas, kun iuj diferencoj, epizodon en la Biblio en la Libroj de Reĝoj [2Reĝ 3:4 -28], provizas nepageblajn informojn pri la moabita lingvo kaj la politika rilato inter Moab kaj Izrael en unu momento en la 9-a jarcento a.K. Ĝi estas la plej ampleksa surskribo iam retrovita kiu rilatas al la reĝlando de Izrael (la "Domo de Omri"); ĝi portas la plej fruan certan eksterbiblia referencon al la Izraela dio Jahveo. Ĝi estas ankaŭ unu el kvar konataj samtempaj surskriboj enhavantaj la nomon de Izrael, la aliaj estas la Merneptah Stelo, la Tel Dan Stelo, kaj unu el la Kurkh Monolitoj. Ĝia aŭtenteco estis pridubita tra la jaroj, kaj kelkaj bibliaj minimalistoj sugestas ke la teksto ne estis historia, sed biblia alegorio. La stelo mem estas rigardata kiel aŭtenta kaj historia de la granda plimulto de bibliaj arkeologoj hodiaŭ.
La stelo estas parto de la kolekto de la Luvro Muzeo en Parizo, Francio, ekde 1873. Jordanio postulas ĝian revenon al ĝia origina loko ekde 2014.
Vikipedio
ligiloj
bildoj
video
Moabite Stone (Mesha Stele)
Mapo
informoj el vortaro
Mesha
middle district, Vulgate, Messa.
(1.) A plain in that part of the boundaries of Arabia inhabited by the descendants of Joktan (Gen 10:30 ).
(2.) Heb. meysh'a, "deliverance," the eldest son of Caleb (1Chr 2:42), and brother of Jerahmeel.
(3.) Heb. id, a king of Moab, the son of Chemosh-Gad, a man of great wealth in flocks and herds (2Kings 3:4). After the death of Ahab at Ramoth-Gilead, Mesha shook off the yoke of Israel; but on the ascension of Jehoram to the throne of Israel, that king sought the help of Jehoshaphat in an attempt to reduce the Moabites again to their former condition. The united armies of the two kings came unexpectedly on the army of the Moabites, and gained over them an easy victory. The whole land was devastated by the conquering armies, and Mesha sought refuge in his last stronghold, Kir-harasheth (q.v.). Reduced to despair, he ascended the wall of the city, and there, in the sight of the allied armies, offered his first-born son a sacrifice to Chemosh, the fire-god of the Moabites. This fearful spectacle filled the beholders with horror, and they retired from before the besieged city, and recrossed the Jordan laden with spoil (2Kings 3:25-27).
The exploits of Mesha are recorded in the Phoenician inscription on a block of black basalt found at Dibon, in Moab, usually called the "Moabite stone" (q.v.).
EBD - Easton's Bible Dictionary