سنگ‌نبشته میشع، که به عنوان سنگ موآبی نیز شناخته می‌شود، سنگ‌نبشته‌ای است که حدود ۸۴۰ پیش از میلاد تاریخ‌گذاری شده و حاوی کتیبه‌ای مهم به زبان کنعانی به نام میشع، پادشاه موآب (پادشاهی که در اردن امروزی واقع شده) است. میشع توضیح می‌دهد که چگونه کیموش، خدای موآب، از مردمش خشمگین شده بود و اجازه داده بود که آن‌ها تحت سلطه پادشاهی اسرائیل قرار بگیرند، اما در نهایت، کیموش بازگشت و به میشع کمک کرد تا یوغ اسرائیل را براندازد و سرزمین‌های موآب را بازگرداند. میشع همچنین پروژه‌های ساختمانی بسیاری را توصیف می‌کند. این کتیبه به زبانی از الفبای فنیقی نوشته شده که به خط عبری باستان نزدیک است. 

این سنگ‌نبشته در آگوست ۱۸۶۸ توسط فردریک آگوستوس کلاین، یک مبلغ مذهبی انگلیکان، در محل دیبون باستانی (اکنون ذیبان، اردن) کشف شد. یک "فشرده" (یک اثر پاپیه‌ماشه) توسط یک عرب محلی به نمایندگی از شارل سیمون کلرمون-گانو، باستان‌شناس مستقر در کنسولگری فرانسه در اورشلیم، به دست آمد. سال بعد، سنگ‌نبشته توسط قبیله بنی حمیده به چندین قطعه شکسته شد، که به عنوان یک عمل مخالفت با مقامات عثمانی دیده شد که به بادیه‌نشینان فشار آورده بودند تا سنگ‌نبشته را تحویل دهند تا به آلمان داده شود. کلرمون-گانو بعدها توانست قطعات را به دست آورد و به لطف اثری که قبل از تخریب سنگ‌نبشته ساخته شده بود، آن‌ها را به هم بچسباند. 

سنگ‌نبشته میشع، اولین کتیبه بزرگ کنعانی است که در منطقه فلسطین پیدا شده، طولانی‌ترین کتیبه عصر آهن که تاکنون در این منطقه یافت شده، شواهد اصلی برای زبان موآبی را تشکیل می‌دهد و یک "سنگ‌پایه اپیگرافی سامی" و تاریخ است.  این سنگ‌نبشته، که داستانش با برخی تفاوت‌ها، با یک قسمت در کتاب‌های پادشاهان در کتاب مقدس [2پاد 3:4 -28] موازی است، اطلاعات ارزشمندی درباره زبان موآبی و رابطه سیاسی بین موآب و اسرائیل در یک لحظه در قرن نهم پیش از میلاد ارائه می‌دهد.  این گسترده‌ترین کتیبه‌ای است که تاکنون کشف شده و به پادشاهی اسرائیل (خانه عمری) اشاره دارد؛ و قدیمی‌ترین اشاره قطعی خارج از کتاب مقدس به خدای اسرائیلی یهوه را دارد. همچنین یکی از چهار کتیبه معاصر شناخته شده است که نام اسرائیل را دارد، دیگران شامل سنگ‌نبشته مرنپتاح، سنگ‌نبشته تل دان و یکی از ستون‌های کرخ است. اصالت آن در طول سال‌ها مورد بحث قرار گرفته و برخی از مینیمالیست‌های کتاب مقدس پیشنهاد می‌کنند که متن تاریخی نبوده، بلکه یک تمثیل کتاب مقدس است. سنگ‌نبشته خود توسط اکثریت قریب به اتفاق باستان‌شناسان کتاب مقدس امروز به عنوان اصیل و تاریخی تلقی می‌شود.

این سنگ‌نبشته از سال ۱۸۷۳ بخشی از مجموعه موزه لوور در پاریس، فرانسه بوده است. اردن از سال ۲۰۱۴ خواستار بازگشت آن به محل اصلی خود بوده است.

ویکی‌پدیا

قانون حمورابی یک متن قانونی بابلی است که در حدود 1755–1750 پیش از میلاد تدوین شده است. این متن قانونی طولانی‌ترین، بهترین سازمان‌یافته و بهترین حفظ شده از متون قانونی در شرق نزدیک باستان است. این متن به لهجه بابلی قدیم زبان اکدی نوشته شده و به حمورابی، ششمین پادشاه از سلسله اول بابل، نسبت داده می‌شود. نسخه اصلی این متن بر روی یک استل بازالتی به ارتفاع 2.25 متر (7 فوت و 4+1/2 اینچ) حک شده است.

این استل در سال 1901 در محل شوش در ایران امروزی کشف مجدد شد، جایی که ششصد سال پس از ایجاد آن به عنوان غنیمت برده شده بود. خود متن برای بیش از یک هزاره توسط کاتبان میان‌رودان کپی و مطالعه می‌شد. این استل اکنون در موزه لوور قرار دارد.

بخش بالای استل تصویری برجسته از حمورابی با شمش، خدای خورشید بابل و خدای عدالت را نشان می‌دهد. زیر این برجسته حدود 4,130 خط متن میخی وجود دارد: یک پنجم آن شامل مقدمه و خاتمه به سبک شعری است، در حالی که چهار پنجم باقی‌مانده شامل قوانینی است که به طور کلی به عنوان قوانین شناخته می‌شوند. در مقدمه، حمورابی ادعا می‌کند که حکومتش توسط خدایان به او داده شده است "تا از ظلم قوی بر ضعیف جلوگیری کند". قوانین به صورت قیاسی و به شکل جملات شرطی "اگر ... پس" بیان شده‌اند. دامنه آنها گسترده است و شامل قوانین کیفری، قوانین خانوادگی، قوانین مالکیت و قوانین تجاری می‌شود.

دانشمندان مدرن به قانون با تحسین به دلیل عدالت و احترام به حاکمیت قانون و پیچیدگی جامعه بابلی قدیم واکنش نشان دادند. همچنین بحث‌های زیادی در مورد تأثیر آن بر قانون موسی وجود داشت. دانشمندان به سرعت اصل "چشم در برابر چشم" را که در دو مجموعه وجود دارد، شناسایی کردند. بحث میان آشورشناسان از آن زمان بر روی چندین جنبه از قانون متمرکز شده است: هدف آن، اصول زیرین آن، زبان آن و ارتباط آن با مجموعه‌های قانونی قبلی و بعدی.

با وجود عدم قطعیت‌های موجود در این مسائل، حمورابی خارج از آشورشناسی به عنوان یک شخصیت مهم در تاریخ قانون و این سند به عنوان یک کد قانونی واقعی شناخته می‌شود. ساختمان کنگره ایالات متحده یک پرتره برجسته از حمورابی در کنار دیگر قانون‌گذاران تاریخی دارد. نسخه‌هایی از این استل در مؤسسات متعدد وجود دارد، از جمله در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک و موزه پرگامون در برلین.

ویکی‌پدیا