Tyr
Opis
[= skała] obok *Sydonu [Rdz 10:15 ; Iz 23:12 ], 38 km dalej, jedno z najsłynniejszych miast starożytności, ważny port morski i handlowy w Fenicji na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Według Herodota zostało założone około 2750 roku p.n.e. i pierwotnie znajdowało się na wybrzeżu kontynentalnym. Jednak później, ze względów bezpieczeństwa, zostało przeniesione i rozbudowane na skalistej wyspie u wybrzeża, co nadało miastu jego nazwę [Ez 26:17 ; Ez 27:32 ]. Pierwotne miasto śródlądowe nazywało się Palaetyrus [= Stary T.]. W XV wieku p.n.e., według tabliczek z Tell-el-Amarna [*Tell-el-Amarna], zostało podporządkowane Egiptowi. W czasach Jozuego było to miasto warowne [Joz 19:29 , gdzie Karafiát tłumaczy hebrajskie sór, Kral. Zor, terminem T.].
Słownik biblijny Adolfa Novotnego
linki
Street View
wideo
Prophecy--Alexander The Great Siege of Tyre
Biblical City Tyre
The Siege of Tyre 332 BC
Mapa
informacje ze słownika
skała, obecnie es-Sur; starożytne miasto fenickie, około 37 kilometrów na północ od Akki i 32 kilometrów na południe od Sydonu. Sydon był najstarszym miastem fenickim, ale Tyr miał dłuższą i bardziej znakomitą historię. Handel całego świata gromadził się w magazynach Tyru. „Kupcy tyryjscy byli pierwszymi, którzy odważyli się żeglować po wodach Morza Śródziemnego; zakładali swoje kolonie na wybrzeżach i sąsiednich wyspach Morza Egejskiego, w Grecji, na północnym wybrzeżu Afryki, w Kartaginie i innych miejscach, na Sycylii i Korsyce, w Hiszpanii w Tartessus, a nawet poza słupami Herkulesa w Gadeira (Kadyks)” (Driver's Izajasza). Za czasów Dawida zawarto przyjazny sojusz między Hebrajczykami a Tyryjczykami, którymi przez długi czas rządzili ich rodzimi królowie [2Sm 5:11 ; 1Krl 5:1 ; 2Krn 2:3 ].
Tyr składał się z dwóch odrębnych części, skalistej fortecy na lądzie, zwanej „Stary Tyr” oraz miasta zbudowanego na małej, skalistej wyspie około pół mili od brzegu. Było to miejsce o wielkiej sile. Było oblegane przez Salmanasara, wspieranego przez Fenicjan z lądu, przez pięć lat, oraz przez Nebukadnezara (586-573 p.n.e.) przez trzynaście lat, najwyraźniej bez sukcesu. Później wpadło pod władzę Aleksandra Wielkiego po siedmiomiesięcznym oblężeniu, ale nadal utrzymywało dużą część swojej znaczenia handlowego aż do ery chrześcijańskiej. Wspomniane jest w [Mt 11:21 ] i [Dz 12:20 ]. W 1291 roku n.e. zostało zdobyte przez Saracenów i odtąd pozostaje w ruinie.
„Purpurowy barwnik Tyru miał światową sławę z powodu trwałości swoich pięknych odcieni, a jego produkcja była źródłem obfitego bogactwa dla mieszkańców tego miasta.”
Zarówno Tyr, jak i Sydon „były pełne warsztatów szklarskich, zakładów farbiarskich i tkackich; a wśród ich zręcznych rzemieślników nie najmniej ważną klasą byli ci, którzy słynęli z grawerowania drogocennych kamieni.” [2Krn 2:7 ; 2:14].
Niegodziwość i bałwochwalstwo tego miasta są często potępiane przez proroków, a jego ostateczne zniszczenie przepowiedziane [Iz 23:1 ; Jr 25:22 ; Ez 26:1 i nast.; 28:1-19; Am 1:9 ; 1:10; Za 9:2 -4].
Tu założono kościół wkrótce po śmierci Szczepana, a Paweł, wracając z trzeciej podróży misyjnej, spędził tydzień na spotkaniach z uczniami [Dz 21:4 ]. Tutaj scena z Miletu została powtórzona przy jego odjeździe. Wszyscy, wraz z żonami i dziećmi, towarzyszyli mu na brzeg morza. Podróż morska apostoła zakończyła się w Ptolemais, około 61 kilometrów od Tyru. Stamtąd udał się do Cezarei [Dz 21:5 -8].
„Jest wspomniane na pomnikach już w 1500 roku p.n.e., a według Herodota założone około 2700 roku p.n.e. Miało dwa porty, które istnieją do dziś, i było ważne handlowo w każdej epoce, z koloniami w Kartaginie (około 850 roku p.n.e.) i w całym basenie Morza Śródziemnego. Było często atakowane przez Egipt i Asyrię, a zdobyte przez Aleksandra Wielkiego po straszliwym oblężeniu w 332 roku p.n.e. Obecnie jest to miasto liczące 3000 mieszkańców, z starożytnymi grobowcami i zrujnowaną katedrą. Krótki tekst fenicki z IV wieku p.n.e. jest jedynym pomnikiem, który dotychczas odnaleziono.”
EBD - Easton's Bible Dictionary