Stoa Hoàng gia (tiếng Hebrew: הסטיו המלכותי, phiên âm: Ha-stav ha-Malkhuti; còn được biết đến với tên gọi Royal Colonnade, Royal Portico, Royal Cloisters, Royal Basilica hoặc Stoa Basileia) là một công trình basilica cổ đại được xây dựng bởi Herod Đại đế trong quá trình cải tạo Núi Đền vào cuối thế kỷ thứ nhất TCN. Có lẽ đây là công trình thế tục lộng lẫy nhất của Herod, cấu trúc ba gian này được Josephus miêu tả là xứng đáng "được nhắc đến tốt hơn bất kỳ công trình nào khác dưới mặt trời." Là trung tâm của hoạt động công cộng và thương mại, Stoa Hoàng gia có thể là địa điểm mà Chúa Giêsu đã thanh tẩy Đền thờ được kể lại trong Tân Ước. Stoa Hoàng gia nhìn ra các khu dân cư và thương mại của Jerusalem, và ở góc tây nam của nó là nơi từ đó kèn sừng cừu được thổi để thông báo bắt đầu các ngày lễ thánh. Stoa Hoàng gia đã bị phá hủy bởi quân đội La Mã trong cuộc tấn công Jerusalem năm 70 CN. Hiện tại, địa điểm này không thể tiếp cận bởi các nhà khảo cổ học vì nó bị chiếm giữ bởi Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa. Tuy nhiên, các hiện vật từ Stoa đã được thu hồi từ các cuộc khai quật dưới chân nền và được sử dụng lại trong các công trình xây dựng sau này. Bằng chứng này đã xác nhận các chi tiết được đưa ra trong các tài liệu của nhà sử học Josephus và cũng cho phép so sánh trang trí của Stoa Hoàng gia với những công trình kiến trúc hoành tráng khác cùng thời.

Khai quật Núi Đền

Địa điểm trước đây của Stoa Hoàng gia hiện nay bị chiếm giữ bởi Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa
Địa điểm của Stoa Hoàng gia hiện bị chiếm giữ bởi Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa, ngôi đền thánh thứ ba của Hồi giáo, do đó không thể thực hiện khảo cổ. Tuy nhiên, từ năm 1968 đến 1978, giáo sư Benjamin Mazar của Đại học Hebrew Jerusalem đã tiến hành khai quật dưới chân bức tường phía nam. Những cuộc khai quật này đã phát hiện hơn 400 mảnh kiến trúc trong đống đổ nát dưới địa điểm của Stoa, một số trong đó đã được sử dụng lại trong các công trình xây dựng Byzantine và Umayyad sau này. Mặc dù chúng có tính chất mảnh vỡ, nhưng chúng cung cấp một trong những bộ sưu tập thời kỳ Đền thờ Thứ hai lớn nhất và phong phú nhất từng được tìm thấy, là minh chứng cho sự huy hoàng mà Josephus đã miêu tả.

Một bức ảnh cho thấy góc của một bức tường đá cao với một số lỗ hổng ở trên cùng, phía trên là một tháp minaret và một mái vòm màu xám
Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa phía trên Bức tường phía nam của Núi Đền. Bên trái là tàn tích của Cổng vòm Robinson
Các phát hiện bao gồm các đầu cột Corinthian, các frieze Doric và các cornice modillion. Các họa tiết trên các mảnh vỡ được tìm thấy thỉnh thoảng khớp với các mẫu đã được chứng kiến trong các công trình công cộng thời kỳ Đền thờ Thứ hai khác được khai quật trong khu vực, trong khi những họa tiết khác phản ánh các đặc điểm kiến trúc độc đáo. Chúng bao gồm các họa tiết hoa, hoa thị, các mẫu cáp tương tự như các phát hiện ở khu vực Hauran của miền nam Syria và các lá acanthus xuất hiện trong kiến trúc La Mã.

Wikipedia